Komşuları kıskandıracak menekşelerin sırrını merak ediyor musunuz? Hayran bakışları üzerine toplayacak yapraklar için menekşe bakımı ipuçları, sulamadan uygun saksı seçimine kadar tüm adımlar ve menekşeye dair merak ettikleriniz için okumaya devam etmeniz yeterli!

Menekşe, gerek kokusu, gerekse narin ve rengarenk görüntüsüyle evlerde en çok tercih edilen çiçeklerden. Menekşeden söz açılınca, genellikle gözümüzün önüne adını verdiği menekşe rengi yaprakların görüntüsü geliyor. Komşunuzun balkonunu çiçek bahçesine çeviren ve evin en ücra köşelerini süsleyen çiçek de muhtemelen bir menekşe. Diğer çiçek türleriyle kıyaslandığında buzdağının görünmeyen yüzü kadar renk seçeneği olan menekşenin, sizi şaşırtacak kadar çok çeşidi var. Ayrıca bu değerli ve neşeli çiçek, soğuk sıcaklıkları tolere ettiğinden açık havada da uzun süre yaşayabiliyor. Peki menekşe çiçeği nasıl bakılır diye sorduğunuzu duyar gibiyiz. Merak etmeyin, her ne kadar narin bir bitki olsa da menekşe bakımı sandığınızdan çok daha kolay. 

Menekşe; parfümde, kolonyada, kremde hatta gıdalar da dahil olmak üzere birçok alanda kokusundan ve tadından yararlanılarak kullanılıyor. Süsleme ile gıda ve parfüm sektöründe kullanılan menekşenin türlerini, menekşe çiçeği bakımı nasıl yapılır, pratik yöntemlerle evde menekşe bakımı ipuçları ve çok daha fazlasını sizler için derledik.

Menekşe Çeşitleri ve Bakımı

500’den fazla çeşidi olan menekşelerin en çok bilinen türü Hercai (Alaca) menekşesidir. Afrika menekşesi, mor menekşe, bardak menekşesi, Japon küpesi, bilinen menekşe türlerindendir. Ülkemizde evlerde yetiştirilen en popüler menekşe türüyse Afrika menekşesidir. Soğuğa dayanıklı yapısı nedeniyle Hercai menekşe, açık park ve bahçelerde daha çok tercih edilir. Ayrıca Alaca menekşe, kış mevsiminde de çiçek vermektedir. Menekşelerin sevdiği diğer bir şey de nemdir. Bundan dolayı Afrika menekşesi için ev ortamında en uygun yer mutfaklardır. ,

Son olarak Cezayir menekşesi olarak da bilinen mor menekşe; tüylü yaprakları ve çoğunlukla mor renkte, küçük yapraklı çiçekleri olan bir salon menekşesi türüdür. Mor menekşe bakımı da ev ortamında kolaylıkla yapılabilir. Bu nedenle sıklıkla tercih edilen bir türdür. Gelin, evde menekşe bakımı için pratik yöntemleri birlikte keşfedelim!

Menekşe Bakımı Nasıl Yapılır?

1. Sağlıklı bir menekşe çiçeği bakımı için doğru sulama miktarı bulunmalı.

Menekşelerinizi sularken unutulmaması gereken en önemli şey, sulamayı doğru miktarda yapmaktır. Aşırı sulama, bir bitkinin gelişmemesinin ya da sadece kuruyup ölmesinin bir numaralı nedenidir. Peki sulama vakti geldiğini nasıl anlayabilirsiniz?

Saksı karışımını her zaman önce parmağınızla test edin. Saksı karışımı nemliyse, birkaç gün sonra tekrar deneyin. Saksı karışımının sulamalar arasında biraz kurumasına izin vermeniz, tüm bitkiler için en sağlıklı yöntemdir. Ancak toprak asla kuru olmamalıdır. 

2. Sulama yöntemi yapraklar korunarak uygulanmalı.

Bir menekşeyi sulamanın en kolay ve risksiz yolu, saksıyı 2,5 cm’den fazla su olmayan bir kaba yerleştirmektir. Yaklaşık 20 dakika sonra veya toprak nemli hale geldiğinde sudan çıkarın. Saksının uzun saatler boyunca suda durmasına asla izin vermeyin. Bu, göz alıcı menekşenizin çürümesine davetiye çıkarmak demektir. Bitkinizi tepeden de sulayabilirsiniz. Ancak yaprakları ıslatmamaya dikkat etmelisiniz. Üstten sulama, saksı toprağında birikebilecek tuzları süzmek için de faydalı bir yöntemdir. Toprağı derinlemesine suladıktan sonra suların yeterince süzüldüğünden emin olun.

3. Menekşenin bakımı için saksı seçimi doğru yapılmalı.

Genel olarak gözümüz gibi baktığımız menekşe kayıplarının en önemli nedeni, yanlış saksı seçiminden kaynaklanır. Öncelikle, bitkinizi yeni satın aldıysanız ev ortamına alışana kadar bir ya da iki hafta beklemelisiniz. Saksı değişimi yapacaksanız alacağınız saksıyı doğru seçmelisiniz. İdeal bir menekşe saksısı, yayvan, geniş ağızlı ve aşağı doğru daralan bir formda olmalıdır. Derin saksılar yerine yayvan ve geniş ağızlı saksılar tercih edilmelidir. Saksı genişliği bitki çapının 1/3 ü kadar olmalıdır. Saksı altında mutlaka drenaj deliği bulunmalıdır. Menekşenin çok fazla yaprağı bulunur. Bu yaprakların rahatça büyümesi ve köklerinin sıkışmaması için doğru saksı seçimi önemlidir. Doğru saksıyı bulmak için saksı çeşitlerimize göz atabilirsiniz.

Eğer uygun saksıya sahip değilseniz endişe etmeyin! Menekşe bitkisi birden fazla saksıya ayrılabilir. Yaprakları en az 2–3 cm sapı kalacak şekilde kopartın. Koparttığınız yaprakların 4’te biri toprağın içinde kalacak şekilde yeni bir saksıya dikin. Bu adımlardan sonra toprağı olabildiğince ıslak tutun. Eğer henüz bir saksınız yoksa, köklenme dönemi su dolu bir bardakta da geçirilebilir. 6 aydan sonra capcanlı bir menekşe çiçeğine sahip olabilirsiniz.  

4. Evde menekşe bakımı yaparken saksı değişimi ihmal edilmemeli.

Saksı değişimi, hemen hemen tüm bitkiler için oldukça önemlidir. Bir önceki adımda değindiğimiz gibi, saksı seçimini doğru yapmak hayatidir. Menekşe bakımı yaparken en sık karşılaşılan sorun, büyük saksıdan kaynaklanan kök çürümesidir. Bu nedenle saksı değişimi için acele etmemelisiniz. Saksı değişimini, bitkinin toplam çapı, saksı çapınının 3 katına eriştiğinde düşünmeliyiz. Saksı değişimi yerine düzenli aralıklarla toprak değişimi yapmak bitkinin sağlıklı gelişmesini sağlar. Menekşe toprak karışımları genellikle düşük besin değeri içeren torftan oluşur. Bitki 6 ay gibi bir sürede torfdaki bu besini tüketir ve torf çürümeye başlar. Her 6 ayda bir bitkiyi saksıdan çıkararak, kökleri mümkün olduğunca zedelemeden eski topraktan bir miktar çıkarıp, yerine yeni toprak eklemek en sağlıklı çözüm olacaktır.

5. Doğru budamayla uzun süreli bir menekşe bakımı sağlanabilir.

Menekşelerin en dış sırasındaki yapraklar, zamanla canlılığını kaybedip solmaya başlar. Böyle yaşlı yaprakların bitki üzerinde çürüyüp, kurumasını beklemek bakteri oluşumuna neden olabilir. Toprağa düşen yaprakları ve çiçekleri mutlaka toplayın. Dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta da budama makası kullanmaktır. Budama işlemini elinizle yaparken sağlıklı yaprak ve çiçeklere zarar verebilirsiniz. Bu nedenle solan ve kuruyan yaprakları keserek uzaklaştırmak daha sağlıklı olacaktır. Fazla uzayan dallar giderek güçsüzleşeceğinden, toprağa yakın olacak şekilde keserek budayabilirsiniz. 

Menekşe Çiçeği Bakımı: Püf Noktalar

• İdeal menekşe bakımı nasıl olur? Doğru büyüklükteki saksıyla! Menekşe saksı büyüklüğünden etkilenen bir bitkidir. İhtiyacından büyük saksılara dikildiğinde kökleri saksıyı kaplayana kadar çiçek açmaz.

• Sağlıklı gelişim için, menekşe toprağının kalitesi de önemlidir. Menekşe toprağı hafif olmalı, nem tutmalı ve köklere bol oksijen sağlamalıdır. Ayrıca pH 5.8- 6.5 arasında olmalıdır. Bu özellikleri sağlayacak toprağı perlit, vermikülit, ponza, torf, sphagnum yosunu gibi birçok malzemeyi karıştırarak hazırlayabilirsiniz.

• Menekşeler aydınlık alanları severler ancak dik gelen güneş ışığından hoşlanmazlar. Perde arkasından veya jaluziden süzülen ışık çok idealdir. Çiçeklerinizi güneşi doğrudan görmeyecek aydınlık, sıcak ve nemli bir alana yerleştirmeniz, en iyi sonucu elde etmenizi sağlar. Mutfaklar genelde bu isteklere uygun alanlardır.Mutfağınızı şıklaştıracak, menekşelerinizin sağlıklı kalmasını sağlayacak perde modellerine göz atabilirsiniz.

• Menekşelerin bazı türlerinin aşık havada ve hatta kış aylarında bile hayatta kalabildiğinden bahsetmiştik. Ev menekşeleri genellikle bu kadar dayanıklı değillerdir. Bu nedenle bulunduğu ortamın sıcaklığı da oldukça önemlidir. 15 derecenin altı ve 26 derecenin üstü sıcaklıklarda uzun süre kalırsa hızlı gelişmezler. Çok sıcak ortamda ise çiçeklerini dökerek tepki verir ve hızla kururlar.

• Yeni ektiğiniz ya da çoğalttığınız menekşelerin bakımını çok daha dikkatli bir şekilde yapmalısınız. Zaman zaman sulayarak, çamurlaştırmadan toprak nem dengesini korumalısınız. İlk iki üç hafta köklenme olana kadar gübreleme yapmamalısınız. Hafifçe yaprağa asılarak köklenmenin olup olmadığını kontrol edebilirsiniz. Köklenme gerçekleştikten sonra yaprak gelişimini teşvik etmek amacıyla azot değeri yüksek gübrelerle gübreleme yapabilirsiniz. Gübreleme dozu, menekşe besleme dozunun üçte biri kadar olmalıdır.

• Çiçeğiniz, bazı işaretler vererek size mutlu olmadığını anlatacaktır. Onu dikkatle gözlemleyerek neye ihtiyacı olduğunu kolaylıkla anlayabilirsiniz. Örneğin:

• Fazla kullanımdan dolayı oluşan bir gübre zararı kendini yapraklarda tuzlanma ile belli eder. Tuzlanma olmuşsa ılık bir suyla toprak üstünden bol su kullanarak yıkama yapın.

• Güneş yanığı kendini yapraklardaki lekelerden belli eder. Muhtemelen güneş ışınlarına direkt maruz kalmaması gerektiğini anlatıyordur. Işıklanma için doğru konumu belirleyerek yer değişikliği yapılmalıdır.

• Bunun tersi olarak, menekşeniz yetersiz güneş alıyorsa boynunu bükecektir. Yeterli ışık alacağı aydınlık alanlara taşıyarak eski neşeli günlerine döndürebilirsiniz.

• Soğuk su kullanmak da menekşe çiçeğine zarar verir. Kullanacağınız suyu her zaman dinlendirip oda sıcaklığına getirildikten sonra sulama yapmalısınız. 

• Üstten sulamalarda yapraklarda su lekesi oluşabilir. Bu durum bir süre sonra yapraklara kalıcı zarar verecektir. Bu nedenle alttan sulamaları tercih etmenizde fayda var. Sulama sırasında yapraklara su sıçrarsa, fazla suyu kağıt havlu yardımıyla silin.

• Kloroz yani, yapraklarda sarılık gözlemliyorsanız, toprak karışımınızda bir problem olabilir. Toprak pH sının 5.8 – 6.5 aralığında olduğundan emin olun. Eğer toprak pH sından emin değilseniz saksı toprağı yenilemesi yapabilirsiniz.

Menekşe çiçeği bakımı nasıl yapılır, menekşe çeşitleri, sulama, saksı değişimi ve budama i̇puçlarını sizlerle paylaştık. Çiçek bakımına dair daha fazla bilgi edinmek için diğer yazılarımızı da ziyaret edebilirsiniz. 

Menekşe Bakımı: Sıkça Sorulan Sorular

Menekşe Nereyi Sever?

Menekşeler ışıklı ve nemli ortamları severler, fakat doğrudan güneş ışığına maruz kalmamaları gerekir. Doğada da ağaç gövdelerinde ve gölgede yaşarlar. Çiçeklenmesi için olabildiğince fazla ışık görmesi gerekir, ama bu ışık direkt güneş ışınları olmamalıdır. Hafif bir sabah güneşi gören bir pencere önü ya da mutfak menekşeler için idealdir. Çiçek vermeyen ya da boynunu büken menekşeler, daha aydınlık hatta ev aydınlatmasının olduğu ortamlara alınmalıdır. 

Menekşe Çiçeği Hangi Mevsimde Açar? 

Afrika menekşeleri her mevsim çiçek açabilen, özellikle sonbahardan yaza kadar olan 7-8 aylık dönemde yoğun çiçekli kalan bitkilerdir.

Menekşe Çiçeğinin Özellikleri Nelerdir? 

Menekşe, kolay yetiştirilebilen ve hızlı çiçek veren bir bitkidir. Rengi ve kokusu kendine hastır. Yaprak biçiminin çağrıştırdığı kalp şekli, sayılamayacak kadar çok sayıdaki rengi sayesinde, insanların en çok vakit geçirdiği mekanlarda ve açık alanlarda süs bitkisi olarak tercih edilir. Ayrıca menekşe çiçeği, tatlılar, şekerler ve içkilerde kullanılır. Tatlılara aromatik bir tat vermesi, salata süsü olarak ya da balık yemeklerinde tat vermesi için kullanılır. Taze yaprakları da, çiğ olarak, veya pişirilerek sebze yemeği olarak yenebilir. Çiçekleri, yaprakları ve kökleri A ve C vitamini açısından zengindir ve antioksidan etkisi vardır. Süsleme olarak kullanılmasının yanı sıra, likor gibi içkilere aroma vermesi için kullanılır.

Menekşe Çiçeği Ne Anlama Gelir?

Menekşe ile ilişkilendirilen bazı semboller, bir ilişkide alçakgönüllülük ve sadakattir. Beyaz menekşeler samimiyet, masumiyet ve saflığı çağrıştırırken, mor menekşeler yeni başlayan, hassas veya mütevazı yeni bir aşka işaret eder. Pembe menekşeler yeni bir ilişkide umut ve vaat anlamına gelir.