Yeni başlayanlar için bonsai bakımı ipuçları, Japon bonsai ustalarını emekliye ayıracak kadar etkili sulama, saksı değişimi ve budama yöntemleri için kalem kağıtlar hazır mı?
Bir bitkiden öte, estetik kaygı taşıyan bir sanat formu olan bonsai, Japon kültürünün dünyaya armağanlarından biri. Gerçekten de her biri, minyatür bir ormanı anımsatıyor ve insanı yüzyıllık ormanların dinginliğine ışınlıyor. Neyse ki, günümüzde büyülü bonsaileri görmek için Japonya’ya kadar gitmemize gerek yok. Evinizde kolaylıkla büyütebileceğiniz bu ağaç, doğru bonsai bakımı yöntemleriyle yıllarca size eşlik edebilir. Gelin bonsai bakımı nasıl yapılır, sağlıklı bonsai bakımı sulama ile neden ilişkilidir, yeni başlayanlar için saksı değişimi ve budama yöntemleri nelerdir birlikte keşfedelim!
Bonsai Nedir?
Bonsai ağacı, bir tabak içine dikilmiş minyatür bir ağaçtır. Aslında bonsai terimi, Japonca bon yani tabak ve sai yani ağaç kelimeleriyle oluşturulmuştur. Yani Japonca’da kelimenin tam anlamıyla tabak ağacı anlamına gelir. Aslında bonsai, doğada kendiliğinden yetişen bir bitki değildir. Odunsu gövdesi olan birçok bitki türüyle bir araya getirilen hibrit bir türdür; bir sanat dalıdır. Yasemin, elma, armut, oya ağacı gibi birçok türden bonsai yapılabilir. Bu kendisi küçük ama etkisi büyük ağaç yerleştirme sanatının tarihi, oldukça eskiye dayanır. 14. yüzyılın başlarına kadar uzanan Japon kültürünün ayrılmaz bir parçasıdır. Bir zamanlar Japon toplumunun yalnızca en zengin aristokratları ve üst düzey üyeleri tarafından beğenilen bonsai, artık dünyanın her yerinden insanlar tarafından beğenilen bir sanat formudur. En yaygın türü ficus bonsai denebilir. Artık hemen hemen tüm marketlerde ve internet sitelerinde kolaylıkla bulunabilen bu tür, belki de sizin bile bilmeden ficus bonsai bakımı yapmanızı sağlamış olabilir!
Bonsai Çiçeği Bakımı Nasıl Yapılır?
Bu kadar tarih ve sanat konuşunca bonsai çiçeği bakımı, ilk başta korkutucu görünebilir. Gözünüz korkmasın! Sizler için bir bonsai ağacının bakımını kolaylıkla nasıl yapacağınızı gösteren, hızlı ipuçları içeren ve kullanışlı bir kılavuz oluşturduk.
- En sağlıklı bonsai bakımı, ağacınızı tanımakla başlar.
Bonsai çiçeğinizi sergilemek için en iyi yeri belirlemek için, ne tür bir ağaç olduğunu ve bir iç mekan bitkisi mi yoksa dış mekan bitkisi mi olduğunu bilmeniz gerekir. Ardıç, çam ve ladin ağaçları gibi en yaygın bonsai türleri dış mekan bitkileridir ve daha büyük muadilleri gibi mevsimlere maruz bırakılmalıdır. Dış mekan bonsaileri ayrıca yaprak döken ağaçları da içerir, bu da yapraklarının mevsimlere göre değiştiği anlamına gelir. Bunlara akçaağaç, karaağaç ve gingko dahildir. İç mekan bonsai ağaçları, yıl boyunca sabit sıcaklıklarda gelişen tipik olarak subtropikal türlerdir. Bunlara yeşim bitkileri, Hawaii şemsiye ağaçları ve ficus ağaçları dahildir.
- Bonsai ağacını doğru yerleştirmek de bonsai bakımı için oldukça önemlidir.
Ne tür bir bonsai ağacınız olduğunu anladıktan sonra gerisi oldukça basittir. Burada, tipik olarak her tür bonsai ağacı için geçerli olabilecek, bonsai ağacının nasıl konumlandırılması gerektiğiyle ilgili bazı genel ipuçlarını sıralayacağız.
- Konumlandırma: Bonsai ağacınızı doğrudan ısıdan veya hava akımından uzak tutun.
- Aydınlatma: Ağacınız bol güneş ışığı alan bir yerde daha mutlu olacaktır.
- Nem: Bonsailer topraklarını nemli tutmak için neme ihtiyaç duyarlar. Buradaki püf nokta nem ve sular içinde yüzme arasındaki ince çizgidir.
- Doğru bonsai bakımı sulama miktarını doğru ayarlamakta biter.
Çoğu bonsai ağacı ölümünün bir numaralı nedeni yetersiz sulamadır. Toprak tabakası çok sığ olduğu için çok çabuk kurur. Bonsai ağaçları, toprağın üst tabakası kuru göründüğünde hemen sulanmalıdır. Ağacınızın türüne ve boyutuna ve kullandığınız toprağın türüne bağlı olarak, sulama sıklığı değişebilir ve hatta günde bir kez olabilir. Bu nedenle, bir rutine bağlı kalmak yerine bonsai bitkilerinizin her birini ayrı ayrı sulamak en iyisidir.
Bonsai ağacınızı sularken asıl amaç kök sistemini suyla tamamen doyurmaktır. Uygun doygunluğu sağlamak için, boşaltma deliklerinden su kaçana kadar sulamaya devam edin. Birçok bonsai ağacı, uygun tahliyeyi sağlamak ive fazla suyu toplamak için bir tepsi ile birlikte satılır.
Fakat aşırı sulama da bonsai ağacınız için zararlı olabilir. Aşırı sulanmış bir bonsai çiçeğinin belirtileri şunları içerir: Yaprakların sararması ve daha küçük dalların büzülmesi. Bir bonsai aşırı sulanırsa, kökleri suda boğulur ve ihtiyacı olan oksijenden yoksun kalır. Aşırı sulanma, zayıf drenajlı topraktan da kaynaklanabilir. Bonsai ağacınızı doğru şekilde suladığınızdan emin olmak için toprağı günlük olarak değerlendirmeniz gerekir. Doğru sulamayla bonsai ağacı bakımı nasıldır sorusunun temel kuralı, toprak kuru göründüğü anda sulamaktır.
- Bonsai bakımı için budama adımı da atlanmamalıdır.
Bonsai ağaçlarını küçük tutmak ve kompakt şekillerini korumak için budama gereklidir. İki ana budama türü vardır: bakım budaması ve yapısal budama.
Bakım budaması, yeni büyümeyi teşvik ederek ağacı güçlendirir. Genç sürgünleri ve yaprakları keserek, alttaki yaprakların daha çok hava ve güneş ışığı almasını sağlar. Bu da ağacı daha da güçlendirir ve genel sağlığına fayda sağlar.
Bakım budaması gerektiren alanlar arasında dallar, tomurcuklar ve yapraklar bulunur. Dalları budamak, daha küçük dalların büyümesini teşvik eder ve ağacınızın şeklini kontrol etmenizi sağlar. Tomurcukları dallardan uzağa budamak, daha küçük yaprakların büyümesini teşvik eden daha kontrollü bir yaprak büyümesi sağlar.
Tipik olarak, ağacınızın şeklini istenmeyen bir şekilde değiştirmeye başlayan yeni bir büyüme gördüğünüzde bonsai ağacınızı budamalısınız. Çiçek açan bonsailer için, bir sonraki yıl daha fazla çiçeğin büyümesini teşvik etmek için ilkbaharda budama yapılmalıdır.
Yapısal budama, yalnızca ağaç uykudayken yapılması gereken daha gelişmiş bir tekniktir. Ağacın birincil yapısal dallarının kaldırılmasını içerir ve ağacın iyileşebilmesini sağlamak için bir profesyonelin becerilerini gerektirir.
- Saksı değişimiyle bonsai bakımı eksiksiz hale gelir.
Saksı değişimi, bonsai ağacınızın sağlığını korumada önemli bir faktördür. Saksı değiştirmenin amacı, ağacın aç kalmasına veya gövdesi için yeterli besin alamamasına neden olabilecek fazla kökleri çıkarmaktır. Saksı değişimi ayrıca ağacınızın küçük bir saksıda gelişmeye devam etmesini sağlar. Ağacınızın ne kadar hızlı büyüdüğüne bağlı olarak, bonsai ağaçlarının saksıları her iki ila beş yılda bir değiştirilmelidir.
Bonsai ağacınızın saksısını değiştirmek için temel adımlar şunlardır:
- Ağacı dikkatlice saksısından çıkarın.
- Keskin makaslar kullanarak dış kök katmanını kesin.
- Kök kütlesini gerektiği gibi çürük budama alanları açısından inceleyin. Bu alanlar, bonsai’nin yeterince drenaj almadığı yerleri gösterebilir.
- Saksının içini temizleyin ve kahverengi veya yeşil lekeleri çıkarın.
- Saksının altını toprakla kaplayın ve ağacı üstüne yerleştirin.
- Kökün bulunduğu yerde kalan boşlukları toprakla doldurun.
Bonsai Bakımı: Püf Noktalar
Bonsai yetiştiriciliğinin ve bakımının bir sanat olduğundan yazımızın başında söz etmiştik. Çoğu insan, bonsai’nin sadece bir bitki olmadığını, bir yaşam biçimi olduğunu da söylüyor. Bu yaşam biçimine bonsai bakımının da dahil olduğunu artık söylememize bile gerek yok. Bonsai ağacı bakımı nasıl olur, doğru sulama, saksı değiştirme, doğru alana yerleştirme ve budama gibi konuları birlikte ele aldık. Budama makası, sulama aparatları ve şık saksılar, bakım yaparken ihtiyaç duyabileceğiniz ekipmanlardandır. Ekipmanlarınızı tamamladıktan sonra bonsai bakımına dair ipuçlarımızı takip ederek, gerçek bir bonsai uzmanı olabilirsiniz! Bu sanata imzanızı atmanızı sağlayacak ve sizi bonsai bakımında bir adım ileriye taşıyacak birkaç önerimiz daha var:
- Budama dışında bonsai ağacınızı düzgün bir şekilde şekillendirmenin bir başka yolu da dallarını tel ile bağlamaktır. Bazı dalların etrafına ince bir tel sararak şeklini ve büyüme şeklini kontrol edebilirsiniz. Telleme, en iyi bonsai ağacının yapraklarının döküldüğü kış aylarında yapılır. Dalın büyümesine dikkat ettiğinizden ve gerektiğinde teli çıkardığınızdan emin olun. Dal çok hızlı büyürse, telin içine büyüyebilir ve dallara zarar verebilir.
- Yeni başlayanlar için, Ardıç bonsai ağaçları bakımı en kolay olanıdır, bu nedenle acemi bonsai meraklıları için mükemmeldir.
- Gardenya bonsai gibi çiçekli bonsai türleri, bonsai koleksiyonunuza çeşitlilik ve koku katmak için harikadır.
- Bonsai ağacınız için doğru toprağı seçmek da önemlidir. Bunun anahtarı, uygun drenaj sağlayan toprağı seçmektir. Drenajı iyileştirmek ve toprağa hava vermek için toprak karışımınıza volkanik kaya veya taşlar gibi büyük parçacıklar ekleyebilirsiniz. İdeal toprak karışımı, kil ilave edilerek iyileştirilebilen suyu da tutabilmelidir.
- Bonsai çiçeğinizi gübrelemek, sağlıklı kalması için ihtiyaç duyduğu uygun miktarda besin almasını sağlar. Dengeli bir bonsai gübresi eşit miktarda azot, fosfor ve potasyum içerir. Gübrelemeden önce, toprak kuruyken bitkiyi gübrelemek zararlı olduğundan ağacınızı iyice suladığınızdan emin olun. Aşırı gübrelemeyi önlemek için gübre üzerindeki talimatları dikkatli okumayı da ihmal etmeyin.
Çiçek bakımına dair daha fazla bilgi edinmek için diğer yazılarımızı ziyaret etmeyi unutmayın!
Bonsai Bakımı: Sıkça Sorulan Sorular
Bonsai Çiçeğinin Yaprakları Neden Dökülür?
Bonsai çiçeğiniz, size mutsuz olduğunu yapraklarını dökerek belli eder. Bir bonsai ağacının yaprak dökmesinin birkaç nedeni vardır. Bonsai ağacınızı mutsuz edecek en yaygın nedenler aşırı sulama, suyun yeterince drenaj edilememsi, ışık eksikliği ya da yanlış konumlandırma, budamayı atlamak ve vitaminsiz kalmasıdır.
Bonsai Sulaması Nasıl Yapılır?
Bir bonsai ağacı sık sulama gerektirir. Her iki ila üç günde bir sulamayı planlamalısınız. Toprağın tamamen kurumasına asla izin vermeyin. Genellikle ne zaman sulanması gerektiğini toprak yüzeyinin renginden ve hissinden anlayabilirsiniz. Sulamayı bir sulama kabıyla, fazla su saksı altlığına akana kadar yapabilirsiniz. En sağlıklı yöntem, su dolu derin bir kaba bonsai ağacınızı koyup 10 – 15 dakika ihtiyacı olan suyu kendi çekmesini sağlamaktır. Fakat bekletme süresini aşmamaya özen göstermelisiniz.
Bonsai Saksısı Nasıl Olmalı?
Bonsai saksılarının sahip olması gereken en önemli özellik, su emiciliğinin olmamasıdır. Seramik, porselenden veya taş gibi malzemelerden yapılan saksılar, su emmemesi ve tutmaması nedeniyle tercih sebebidir. Malzemenin su emmemesi, ağaçların sağlığı için oldukça önemlidir. Saksının şekliyse ağacın stiliyle ilgili olmalıdır. Düz gövdeli ağaçlar dikdörtgen saksıda daha iyi denge sağlarken kavisli veya yumuşak astarlı gövdeli ağaçlar oval, yuvarlak, yuvarlak köşeli veya dikdörtgen saksıda daha iyi görünecektir.
Bonsai Saksı Değişimi Ne Zaman Yapılır?
Ne sıklıkla saksı değiştireceğiniz, saksının boyutuna ve bonsai ağacının türüne bağlıdır. Hızlı büyüyen ağaçlar her iki yılda bir, bazen daha erken saksı değişimine ihtiyaç duyar. Daha yaşlı ve olgun ağaçların her üç ila beş yılda bir yeni bir saksıya dikilmesi gerekir. Bonsai türleri için saksı değişimi, rutin olması gereken bir şey değildir.
